VIỆT BẮC (TỐ HỮU)

Mình về mình có nhớ ta
Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.
Mình về mình có nhớ không
Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn?

Tiếng ai tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước đi
Áo chàm đưa buổi phân ly
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay...

Mình đi, có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù
Mình về, có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai?
Mình về, rừng núi nhớ ai
Trám bùi để rụng, măng mai để già
Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son
Mình về, còn nhớ núi non
Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh
Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa?

Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh
Mình đi, mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu...
Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre
Ngòi Thia sông Ðáy, suối Lê vơi đầy
Ta đi, ta nhớ những ngày
Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi...

Thương nhau, chia củ sắn lùi
Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng
Nhớ người mẹ nắng cháy lưng
Ðịu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô
Nhớ sao lớp học i tờ
Ðồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan
Nhớ sao ngày tháng cơ quan
Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo.
Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều
Chày đêm nện cối đều đều suối xa...

Ta về, mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.

Nhớ khi giặc đến giặc lùng
Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây
Núi giăng thành lũy sắt dày
Rừng che bộ đội rừng vây quân thù
Mênh mông bốn mặt sương mù
Ðất trời ta cả chiến khu một lòng.

Ai về ai có nhớ không?
Ta về ta nhớ Phủ Thông, đèo Giàng
Nhớ sông Lô, nhớ phố Ràng
Nhớ từ Cao-Lạng nhớ sang Nhị Hà...
Những đường Việt Bắc của ta
Ðêm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay.
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Ðèn pha bật sáng như ngày mai lên.
Tin vui chiến thắng trăm miềm
Hòa Bình, Tây Bắc, Ðiện Biên vui về
Vui từ Ðồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.

Ai về ai có nhớ không?
Ngọn cờ đỏ thắm gió lồng cửa hang.
Nắng trưa rực rỡ sao vàng
Trung ương, Chính phủ luận bàn việc công
Ðiều quân chiến dịch thu đông
Nông thôn phát động, giao thông mở đường
Giữ đê, phòng hạn, thu lương
Gửi dao miền ngược, thêm trường các khu...

Ở đâu u ám quân thù
Nhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soi
Ở đâu đau đớn giống nòi
Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền.
Mười lăm năm ấy ai quên
Quê hương cách mạng dựng nên Cộng hòa
Mình về mình lại nhớ ta
Mái đình Hồng Thái cây đa Tân Trào.

Nước trôi nước có về nguồn
Mây đi mây có cùng non trở về?
Mình về, ta gửi về quê
Thuyền nâu trâu mộng với bè nứa mai
Nâu này nhuộm áo không phai
Cho lòng thêm đậm cho ai nhớ mình
Trâu về, xanh lại Thái Bình
Nứa mai gài chặt mối tình ngược xuôi.

Nước trôi, lòng suối chẳng trôi
Mây đi mây vẫn nhớ hồi về non
Ðá mòn nhưng dạ chẳng mòn
Chàm nâu thêm đậm, phấn son chẳng nhòa.
Nứa mai mình gửi quê nhà
Nước non đâu cũng là ta với mình
Thái Bình đồng lại tươi xanh
Phên nhà lại ấm, mái đình lại vui...

Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao, còn thấy núi đồi nữa chăng?
Phố đông, còn nhớ bản làng
Sáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng?
Mình đi, ta hỏi thăm chừng
Bao giờ Việt Bắc tưng bừng thêm vui?

Ðường về, đây đó gần thôi!
Hôm nay rời bản về nơi thị thành
Nhà cao chẳng khuất non xanh
Phố đông, càng giục chân nhanh bước đường.
Ngày mai về lại thôn hương
Rừng xưa núi cũ yêu thương lại về
Ngày mai rộn rã sơn khê
Ngược xuôi tàu chạy, bốn bề lưới giăng.
Than Phấn Mễ, thiếc Cao Bằng
Phố phường như nấm như măng giữa trời
Mái trường ngói mới đỏ tươi.
Chợ vui trăm nẻo về khơi luồng hàng
Muối Thái Bình ngược Hà Giang
Cày bừa Ðông Xuất, mía đường tỉnh Thanh
Ai về mua vại Hương Canh
Ai lên mình gửi cho anh với nàng
Chiếu Nga Sơn, gạch Bát Tràng
Vải tơ Nam Ðịnh, lụa hàng Hà Ðông
Áo em thêu chỉ biếc hồng
Mùa xuân ngày hội lùng tùng thêm tươi
Còn non, còn nước, còn trời
Bác Hồ thêm khỏe, cuộc đời càng vui!

Mình về với Bác đường xuôi
Thưa giùm Việt Bắc không nguôi nhớ Người
Nhớ ông Cụ mắt sáng ngời
Áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường!
Nhớ Người những sáng tinh sương
Ung dung yên ngựa trên đường suối reo
Nhớ chân Người bước lên đèo
Người đi rừng núi trông theo bóng Người...

- Lòng ta ơn Ðảng đời đời
Ngược xuôi đôi mặt một lời song song.
Ngàn năm xưa nước non Hồng
Còn đây ơn Ðảng nối dòng dài lâu
Ngàn năm non nước mai sau
Ðời đời ơn Ðảng càng sâu càng nồng.

Cầm tay nhau hát vui chung
Hôm sau mình nhé, hát cùng Thủ đô.

VIỆT BẮC (TRẦN DẦN)

Đây! Việt Bắc!
Sông Lô nước xanh tròng trành mảnh nguyệt
Bình Ca sương xuống lạc con đò!
Đáy dạ thời gian còn đọng những tên
Như Nà Phạc, Phủ Thông, Đèo Thùng, Khâu Vác
Tôi nhớ đồn Róm khi xưa nơi ta ngã xuống
Trời sao ấp ủ!...

Đây khe suối cạn nơi bạn ta nằm.
Chắc hẳn khu A.T.K beo gầm cỏ rậm
Bản xưa chim chóc phục hồi chưa?
Người khách đến! Thuyền lên bến lạ.
Mải vui sương núi trăng ghềnh
Tìm đâu dấu vết ngày xưa?
Đâu bom đạn tội tình thuở ấy?
Rừng chẳng nói lá rơi vàng võ!
Thác bạc phơ đầu mài gọt đá xanh!
Nhưng hãy tin nhiều đêm bên bếp lửa,
Lũ trẻ đầu xanh nghe chuyện người xưa,
Cũng mê mải như ta nghe cổ tích!...
Ở đây ta đã long đong chín mùa xuân sạm lửa,
Đạn như ruồi bâu kín gót chân đi!

Ở đây lên bắc lại về đông
Vò võ chân trời khẩu súng
Mỗi đêm từ biệt một quê hương!
Ở đây ta dấy nghiệp nhọc nhằn
Hai tay trắng mưu cơ tần tảo
Mới làm nên đất nước bây giờ.
Chính chiếc nôi Việt Bắc bế bồng ta
Qua tất cả tháng năm đầy lửa,
Nuôi ta nuôi cách mạng lớn khôn.
Ta bầu bạn củ khoai môn nương sắn
Bạn con chim mất ngủ rừng già.
Bạn sông Đà sông Mã chở đầy sao
Bạn hang núi lá vàng rơi khắc khoải.
Ở đây muối mặn ta kiêng thương xót đời con khát nước
Tương lai ta thắt bụng vì mày!

Ta đã nhịn như người lính nhịn.
Nhịn mùa xuân lại đến nhịn mùa đông
Nhịn điếu thuốc nhịn từng vuông vải
Nhịn no nhịn ấm nhịn tình yêu!
Ở đây mây sớm quấn sương chiều,
Đầu bản hùm kêu khản giọng
Đạn bom chầu chực bốn bên nhà.
Ta sống giữa bản hùng ca nguy hiểm.
Ở đây manh áo vải chung nhau.
Giấc ngủ cùng chung chiếu đất.
Hành quân chung khói bụi đường trường
Con muỗi độc chung nhau cơn sốt.
Chiến trường chung dầu dãi đạn bom.
Tới khi ngã lại chung nhau đất mẹ.

Hãy chia sẻ cho nhau gió bấc!
Chia mưa phùn nước lũ cơm thiu.
Để đến lúc mắc trùng vây địch,
Lại chia nhau những thỏi đạn cuối cùng.

Ở đây ta mắc nợ núi rừng.
Một món nợ khó bề trang trải.
Việt Bắc cho ta vay địa thế!
Vay từ bó củi nắm tên.
Vay từ những hang sâu núi hiểm.
Cả trám bùi măng đắng đã nuôi ta.
Ta mắc nợ những rừng sim bát ngát.
Nợ bản mường heo hút chiều sương.
Nợ củ khoai môn nợ chim muông nương rẫy.
Nợ tre vầu bưng bít rừng sâu.
Nợ con suối dù trong dù đục,
Nợ những người đã ngã không tên!
Ôi thế kỉ muôn quên ngàn nhớ!

Nợ này đâu dễ trả mà quên!
Đi! Tất cả!
Dù quen tay vỗ nợ,
cũng chớ bao giờ vỗ nợ nhân dân!